Chúng ta thấy hoàng tử đã tham kiến nhiều nơi để tìm ra Sự thật nhưng đến nay vẫn chưa thành công. Chàng đã đọc tụng Thánh điển của Bà La Môn giáo, cố gắng tìm ra chân lý ở đó nhưng vẫn không thành. Chàng đã quan sát các lễ nghi dâng hiến trong các đền thờ Ấn giáo nhưng chỉ chứng kiến cảnh tàn ác dã man đến đau buồn ghê tởm. Sau đó chàng liên kết với năm đạo sĩ, theo gương họ hành hạ xác thân, nhưng cũng không đạt được mục đích. Sự thật hình như vẫn còn xa vời vợi. Chỉ còn một điều mà chàng phải làm là nhìn vào nội tâm của chính mình để xem rằng mình có thể tìm ra Sự thật bằng con đường thiền quán hay không (tức là suy nghĩ sâu sắc và đúng đắn về một vấn đề).
Chàng đi đến một cây đại thọ, ngồi trên đất dưới bóng cây, kiên quyết không đứng dậy cho đến khi tìm ra Sự thật.
Lúc đầu tu tập thiền định rất khó đối với chàng, vì bao nhiêu ý nghĩ tạp loạn cứ xen lẫn vào tâm trí. Những hình ảnh tươi vui của cung điện phụ hoàng, những khuôn mặt yêu thương của con thơ vợ đẹp, lòng khát khao lạc thú và quyền lực, tất cả dường như xâm chiếm tâm tư chàng, xua đuổi bao ý nghĩ nghiêm mật của chàng. Tuy nhiên, chàng vẫn kiên trì và cuối cùng đã loại được những cám dỗ đó đi.
Sau đó, lời giải đáp cho tất cả những gì chàng tìm kiếm dần dần bừng sáng trong tâm trí chàng, vô minh đã bị đoạn diệt, chàng thấy rõ Sự thật hiện hữu của đau khổ, thấy rõ vô minh là nguyên nhân của khổ đau, và vô minh có thể bị tiêu trừ bằng cách đi theo con đường tám nhánh cao quý, con đường dẫn đến an vui và hạnh phúc thực sự.
Như vậy, dưới cây bồ đề thiêng liêng, thái tử Tất Đạt Đa đã thành Phật tối thượng, bậc Đạo Sư của tất cả chúng sanh. Ngài đã chiến đấu lâu dài gian khổ với vô minh, vị kỷ, và cuối cùng Ngài đã thắng. Ngài đã thấy được Sự thật mà Ngài đã bao năm tìm kiếm. Ngài đã vào trạng thái an vui hạnh phúc mà Phật tử gọi là Niết bàn (Nirvana). Cuộc giã từ vĩ đại của Ngài đã không hoài công vô ích, vì Ngài đã mang thông điệp hy vọng đến cho nhân loại, một thông điệp sẽ không bao giờ bị tiêu vong, vì đó là Sự thật, và Sự thật thì vĩnh cửu.
Tứ diệu đế và Bát chánh đạo là những điều mà Đức Phật đã tìm thấy. Những ai muốn đạt đến cảnh an vui hạnh phúc như thế đều phải học hiểu các Sự thật này và phải đi trên con đường mà Ngài đã vạch. Như tôi đã nói với các bạn trước đây, tất cả những gì Ngài đã làm, mỗi người chúng ta đều có thể làm, chúng ta có thể chứng đạt Niết bàn, vào cảnh an vui hạnh phúc bất cứ lúc nào ta từ bỏ được cái ta sai lầm và diệt hết vô minh trong tâm trí mình. Vô minh làm cho ta phạm nhiều lỗi lầm, và lỗi lầm dĩ nhiên là đem đến đau khổ.
