Trong bài học trước, chúng ta thấy con Đường mòn mà Đức Phật đã tìm thấy là con Đường trí tuệ cổ xưa dẫn đến Sự thật. Con Đường này thường được gọi là con Đường tám nhánh cao quý, bởi vì có tám điều chúng ta phải học tập. Có lẽ một số các bạn tưởng rằng Đức Phật tạo ra con đường này. Điều đó xa với sự thật, con Đường này lúc nào cũng hiện hữu ở đó. Tất cả những gì Ngài làm chỉ là tái phát hiện nó, quét dọn rác rưởi đã từ lâu bao phủ và che khuất nó.
Từ vô lượng vô biên kiếp trước khi Đức Phật của chúng ta ra đời đã có hằng hà sa số chư Phật phát hiện ra con Đường mòn đó và chỉ nó cho quần chúng ở thời đại các Ngài thấy; nhưng quần chúng ở những thời đại xa xưa đó cũng giống hệt như quần chúng ở thời đại chúng ta. Họ vội quên Giáo pháp, để mặc cho dây leo chằng chịt, bụi rậm vô minh và mê tín phủ kín con đường.
Đức Phật chúng ta biết tất cả các Đại Sư ở những thời đại quá khứ. Vì thế Ngài nói với quần chúng rằng Ngài đã tìm ra con Đường cổ xưa mà chư Phật đã giảng dạy.
Các bạn thấy đó, có hằng hà sa số chư Phật; Đức Phật chúng ta không phải là vị đầu tiên. Chư vị Phật khác đã sống ở những thời xa xưa đến nỗi không có lịch sử văn tự gì về các Ngài cả. Tuy nhiên, có điều chúng ta biết là các Ngài đã giảng dạy quần chúng ở những ngày tháng xa xưa đó Sự thật tương tự như Đức Phật chúng ta dạy chúng ta ngày nay.
Có lẽ từ Phật nghe hơi xa lạ đối với một số các bạn, và nhiều vị có lẽ cũng đang thắc mắc không biết Ngài được danh hiệu đó từ đâu.
Một số các bạn có lẽ còn nhớ những tên gọi như John, Mary, Alice v.v... Nếu tôi hỏi các bạn vì sao có được những tên đó, các bạn có lẽ nói rằng cha mẹ các bạn đặt tên cho các bạn như thế. Từ Phật không phải như vậy - Thực ra nó không phải là tên họ gì cả, cũng không phải do cha mẹ Ngài đặt cho Ngài. Đó là một tước hiệu như từ giảng viên, bác sĩ, quốc vương hay tổng thống. Phật có nghĩa là Đấng giác ngộ và được trao tặng cho những ai đạt được Sự thật viên mãn.
Tất cả các bạn đều biết danh hiệu giảng viên được tặng cho những ai làm công tác giảng dạy. Danh hiệu bác sĩ dành cho người chăm sóc bệnh nhân; còn những nhà cai trị hay lãnh đạo một quốc gia thì được gọi là tổng thống, quốc vương hay hoàng đế.
Thế thì chúng ta hiểu rằng danh hiệu Phật-đà được trao tặng cho tất cả những ai tìm ra con Đường trí tuệ cổ xưa đó và hiểu rõ Sự thật.
