Trong bài vừa qua, chúng ta thấy vô minh là nguyên nhân của đau khổ. Trước hết chúng ta muốn nói vô minh là gì?
Nếu nói đó là con người vô minh, tức là ta muốn nói người ấy không hiểu biết nhiều. Vô minh, gốc rễ của đau khổ, là không hiểu được rằng mọi thứ trên đời đều phải biến đổi và băng hoại:
Khi ngồi dưới cội bồ đề, Đức Phật thấy rằng các pháp đang liên tục biến đổi và băng hoại - rằng chúng ta không thể gìn giữ bất cứ một cái gì lâu dài.
Luật vô thường được nhìn thấy ở khắp mọi nơi và mọi thứ. Tiền bạc, địa vị, lạc thú, thân thể chúng ta, ngày chính thế giới này cũng đang thay đổi và cuối cùng cũng phải băng hoại.
Chúng ta thấy một nụ hồng tươi đẹp trong vườn, thán phục vẻ đẹp và mê thích hương nhụy của nó. Ngày mai nó sẽ là một đóa hồng tím bầm; rồi trong một vài giờ ngắn ngủi nữa, các cánh hoa của nó sẽ nằm bẹp trên mặt đất.
Tất cả những lạc thú trên đời cũng thế. Chúng ta ôm ấp chúng, thưởng thức chúng trong một thời gian ngắn rồi chúng cũng tiêu vong.
Tôi biết thật là khó cho giới trẻ hiểu được Sự thật cao quý mà Đức Phật đã thuyết giảng này, bởi vì khi chúng ta còn trẻ thì mọi thứ dường như rực rỡ, xinh đẹp, và chúng ta thích nghĩ rằng nó sẽ tồn tại mãi mãi.
Đức Phật không muốn cảm thấy tôn giáo của Ngài làm nam nữ thanh niên mất vui. Ngài muốn họ hiểu được Luật vô thường để ngăn ngừa đau khổ cho họ sau này.
Khi lớn lên, các bạn sẽ hiểu lời thuyết giảng này sâu sắc hơn; nhưng nay nó cũng đủ cho các bạn trẻ biết rằng đó là định luật của cuộc đời, rằng mọi thứ trên thế gian này đều biến đổi liên tục và trở thành cái khác.
Tất cả chúng ta đều biết mèo con hay chó con rất thích chơi thân với ta, nhưng khi vừa lớn lên, chúng không muốn đùa giỡn với chúng ta nữa.
Các em nam nữ thanh niên cũng thế, chẳng mấy chốc các em sẽ lớn lên và phải đối mặt với bao việc khó khăn của cuộc đời thay vì tung tăng cắp sách đến trường.
Tất cả mọi thứ xảy ra vì Luật vô thường vĩ đại này. Bây giờ thì các bạn có lẽ hiểu được phần nào lý do tại sao vô minh dẫn đến đau khổ như Đức Phật đã thuyết giảng cho chúng ta.
